نهضت 15 خرداد 42؛ نقطه آغازین انقلاب اسلامی بوده است

سال 1342 بعد از اعلام خبر دستگیری امام خمینی (ره) مردم شهرستان‌های ورامین، قرچک و پیشوا کفن‌پوش به سمت تهران حرکت کردند و مزدوران شاه این مردم کفن پوش را به خاک و خون کشیدند و عده زیادی را دستگیر کردند. در ادامه به مناسبت فرارسیدن سالروز این قیام خونین در 15 خردادماه، خبرنگار نوید شاهد شهرستان‌های استان تهران به سراغ یکی از شاهدان عینی این قیام به نام «محمد مهماندوست» رفته و گفتگویی انجام داده است که در ادامه می‌خوانید.

نوید شاهد شهرستان‌های استان تهران: لطفاً خودتان را برای مخاطبان نوید شاهد معرفی بفرمایید.

مهماندوست: محمد مهماندوست هستم که در سال 1326 در شهرستان ورامین به دنیا آمدم. تحصیلاتم را در رشته مهندسی عمران از دانشگاه تهران ادامه دادم. مدیرعامل شرکت ساختمانی و دبیر شورای وحدت استان تهران و همچنین دبیر حزب موتلفه اسلامی شهرستان‌های ورامین، پیشوا و قرچک می‌باشم.

از پیشینهِ خانوادگی می‌خواهم بگویم که هر چه دارم از وجود مبارک پدر و مادرم است. پدرم کاسب بود و علاوه بر شغلش از مقلدین حضرت امام خمینی(ره) بود و بعلت فعالیت‌های سیاسی که انجام می‌داد، در بازار ایشان را به عنوان کاسب سیاسی می‌شناختند. یکی از فعالیت‌های اجتماعی پدرم: تأسیس زینبیه ورامین در سال 1344 بود. البته مادرم اشرف السادات طالقانی نیز همراه همیشگی برنامه‌های ایشان بود و در زینبیه ورامین مسئول هماهنگ کننده برنامه‌های مناسبتی که در این زینبیه برگزار می‌شد، بود. مادرم خواهر حضرت آیت الله طالقانی را برای اداره زینبیه خواهران دعوت کرد و تا سال 1390 به عنوان مبلغ دینی، مذهبی و سیاسی بود.

نوید شاهد شهرستان‌های استان تهران: انگیزه اصلی شما برای حضور در جمع قیام کنندگان سال 42 چه بود؟

مهماندوست: من از نوجوانی با مسجد و حسینیه مأنوس بودم و با توجه به بُعد معنوی خانواده‌ام و برنامه‌هایی که در مسجد برگزار می‌شد و من حضور مداوم داشتم در اعتقاداتم تاثیر بسزایی داشت. دوران نوجوانی با خواندن رساله مسائل اعتقادی ام را بیشتر می‌کردم. با وجود امام خمینی(ره) به عنوان کسی که عدالت محوری را مدنظر داشت، من نیز از رهروان راه ایشان شده بودم.

وقتی به سن تکلیف رسیدم مرجع تقلیدم حضرت امام(ره) را انتخاب کردم و بر خود لازم میدانستم در همان سن نوجوانی تا جایی که میتوانم از مرجعیت دفاع کنم. همین موضوع باعث شد وقتی خبر دستگیری امام خمینی(ره) را از قم شنیدم که به زندان قصر تهران منتقل کردند، به‌صورت خودجوش تصمیم گرفتم به جمع قیام کنندگان بپیوندم.

نوید شاهد شهرستان‌های استان تهران: 15 خرداد سال 42 در ورامین چگونه گذشت؟

مهماندوست: قیام پانزده خرداد در ورامین، پیشوا و باقرآباد با پیامی از طریق علمای قم و یکی از کسبه به‌نام "امیر اکبری" شروع شد. اکبری صبح روز 15 خرداد برای تحقیق به خیابان شوش و مولوی رفته و مطلع شده بود که مردم تهران به حمایت از مرجعیت قیام کردند، ایشان بلافاصله به ورامین برگشت و با توجه به اینکه شهربانی آن زمان متوجه شده بود آقای اکبری از همراهان همیشگی امام(ره) بود بازداشت شد و این امر باعث عصبانیت مردم شد و مردم جلوی شهربانی تجمع کردند و مأموران شهربانی از ترس مردم "آقای اکبری" را آزاد کردند.

در مساجد و حسینیه‌ها اعلام کردند تا مردم به‌صورت کفن پوش آماده قیام به سمت تهران شوند. اکثریت مردم کفن پوش حدود ساعت 3 بعدازظهر با رهبری حاج‌سیدآقا احمدی که در حقیقت ایشان علمدار قیام پانزده خرداد و روحانی بود به سمت تهران حرکت کردیم.

نوید شاهد شهرستان‌های استان تهران: مردم ورامین ابتدا در کجا تجمع را آغاز کردند؟

مهماندوست: با شنیدن خبر دستگیری امام(ره) مردم ورامین و به صورت همزمان با مردم پیشوا که از طریق آقای "سیدرضا نیری" که ایشان از طریق آقای دکتر بادامچیان مطلع شده بود، آماده قیام شده بودند. آنها بعدازظهر همان روز از پیشوا حرکت کردند و به مردم ورامین پیوستند. روستاهای پیشوا و ورامین به سمت جاده اصلی تهران حرکت کردند. روز 15 خرداد سال 42 مصادف با روز 12 محرم و روز سوم شهادت امام حسین (ع) بود که در منطقه ما به‌عنوان روز بنی اسد معروف است و همه این روز را به عزاداری می‌پرداختند، یکی از مهمترین عامل‌های قیام بود.

نوید شاهد شهرستان‌های استان تهران: چگونه باخبر شدید که امام خمینی(ره) دستگیر شده است؟

مهماندوست: توسط علمای قم، بازاریان تهران و آقایان "امیر اکبری"، "سیدرضا نیری" و "بادامچیان" پیام را مخابره کرده بودند مطلع شدیم.

نوید شاهد شهرستان‌های استان تهران: چه شهرهایی از تهران حرکت اعتراض گونه خود را اعلام کردند؟

مهماندوست: تهران، ورامین، قصبه پیشوا و روستای باقرآباد.

نوید شاهد شهرستان‌های استان تهران: خصوصیات قیام 15 خرداد چه بود؟

مهماندوست: اعتقاد مردم به مرجعیت و اینکه مردم نمیتوانستند ببینید که امام(ره) در بازداشت رژیم منحوس پهلوی می‌باشد. به همین جهت مردم قیام گسترده‌ای را آغاز کردند. آنها با هدف رسیدن به تهران و با هجوم 4 تا 5 هزار نفری که به زندان قصر رسیده بودند میخواستند بتوانند امام(ره) را آزاد کنند و در غیر اینصورت کفن پوش آماده شهادت بودند و بعضی افراد با غسل شهادت وارد این قیام شدند و شعار همه "یا مرگ یا خمینی" بود.

نوید شاهد شهرستان‌های استان تهران: ساواک چگونه مردم ورامین را تحت شعاع قرار داده بود؟

مهماندوست: ساواک با همکاری شهربانی و ژاندارمری که از عاملین رژیم منحوس پهلوی بودند، اطلاعات منطقه‌ای را بدست می‌آوردند و با تهران هماهنگ می‌کردند.

نوید شاهد شهرستان‌های استان تهران: از حال و هوای روز 16 خرداد سال 42 بفرمایید، چگونه سپری می‌شد؟

مهماندوست: پس از اینکه ارتش رژیم پهلوی در پل باقر آباد شروع به قتل عام مردم کرده بود و تعداد زیادی در دشت باقرآباد شهید و عده‌ای نیز مجروح شده بودند، مردم جرات مراجعه به بیمارستان‌ها را نداشتند. در مکان‌های مخفی معالجه می‌شدند و عده‌ای به شهرهای اطراف بویژه به مشهد مقدس رفتند. روز شانزدهم مأمورین ژاندارمری بدنبال مردم می‌گشتند و خانه‌ها را تفتیش می‌کردند تا افراد شرکت کننده در قیام را دستگیر کنند.

یکی از مأمورین ژاندارمری در باقرآباد مردم را به داخل حسینیه قدیمی مقابل پل باقرآباد برد و در آنجا یک دستمال که حاوی محتویات اعضای بدن به صورت قطعه قطعه بود، در وسط حسینیه پهن کرد و به مردم گفت: در صورت ادامه شما به این وضعیت دچار خواهید شد. در این میان عده‌ای در این قیام دستگیر و عده‌ای شکنجه شدند و تا مدتها این برنامه ادامه داشت.

نوید شاهد شهرستان‌های استان تهران: به‌نظر شما راز ماندگاری قیام 15خرداد سال 42 چه عاملی بوده است؟

مهماندوست: همانطور که معمار کبیر انقلاب اسلامی فرمودند: دستاورد نتیجه قیام 15 خرداد این بود که در 22 بهمن سال 57 انقلاب شکوهمند انجام شد و در حقیقت نهضت پانزده خرداد 42 آغازگر انقلاب اسلامی بوده است و شهدای این خطه و دیگر نقاط کشور که در 15 خرداد قیام کردند پیشتازان این انقلاب بودند. مقاومت را نهضت 15 خرداد 42 که با کفن پوشی و جان برکفی به رهبری امام خمینی(ره) به ما آموخته شد.

نوید شاهد شهرستان‌های استان تهران: به‌عنوان کلام پایانی سخنی با مردم و مسئولین دارید بفرمایید.

مهماندوست: ورامین قبل از پیروزی انقلاب اسلامی به دلیل قیام پانزده خرداد و کینه رژیم از مردم کوچکترین برنامه عمرانی و شهرسازی و ساختاری توسط رژیم پهلوی در این شهرستان صورت نگرفت و بعد از انقلاب اسلامی هم علیرغم اینکه از سال 1320 شهرداری برای شهر ورامین تآسیس شد و 80 سال می‌گذرد کار موثر شهرسازی و اقتصادی برای این دیار صورت نگرفته است و عده‌ای از مردم فرزندان بیکار و از جهت معیشت مشکلاتی دارند. انشاالله در این انتخابات با حرکت پرشور مردمی به این نواقص رسیدگی خواهد شد.

در پایان ما بر آن عهد که بستیم، هستیم و هر سال با رهبرمان حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی) تجدید عهد و پیمان کرده و گوش به‌فرمان آن بزرگوار تا آخرین قطره خون در بدن ایستاده‌ایم.

گفتگو از سعیده نجاتی