یک پژوهشگر: همسر شهیدم نقطه آغاز نگارشم شد

نوید شاهد شهرستان‌های استان تهران: در تاریخ انقلاب اسلامی، نقش زنان اگر بیشتر از مردان نباشد قطعاً کمتر نیست. نقشی که زنان در تاریخ انقلاب اسلامی ایفا کرده‌اند در چند جایگاه مادر، همسر، فرزند و مبارز قابل بررسی است. به ویژه آنکه مادران، همسران و فرزندان مبارزان، مشقات و فشارهای جسمی و روحی بسیار را تحمل کرده‌اند. وقتی تاریخ پرافتخار نهضت اسلامی را بررسی می‌کنیم، نقش‌آفرینی زنان در مقاطع مختلف انقلاب اسلامی به خوبی دیده می‌شود. در ادامه با اکرم گلبان همسر شهید «میکائیل ابراهیمی»، نویسنده، شاعر و پژوهشگر حوزه ایثار و شهادت بیشتر آشنا می‌شوید.

نوید شاهد شهرستان‌های استان تهران: لطفاً خودتان را معرفی کنید.

گلبان: اینجانب اکرم گلبان در سال 1351 در شهرستان ری از توابع استان تهران به دنیا آمدم. تحصیلاتم را مقطع کارشناسی در رشته علوم اجتماعی ادامه دادم و در حال حاضر در عرصه‌های نویسندگی، شعر و پژوهشگری فعالیت می‌کنم.

بعد از اتمام تحصیلاتم در مقطع کارشناسی، دوره‌های داستان‌نویسی، شعر، مقاله‌نویسی را توسط اساتید مجرب گذراندم و توانستم دستی در قلم بیاورم و کتابهای زیادی را به رشته تحریر درآوردم.

در قالب شعر(غزل) و کتابهایی با عناوین؛ «بغض قلم» مجموعه اشعار در زمینهِ پژوهشی کتاب، حد و حدود زن در اسلام مجموعه عفت، حیا و فحشا را به رشته تحریر درآوردم و کم کم به سوی ادبیات دفاع مقدس وارد شدم و کتابهایی با عناوین؛ سرداران استان البرز را تالیف کردم.

سعی کردم کتابهایی که برای زندگی‌نامه می‌نویسم بصورت داستانی باشد تا بتواند مخاطب خود را جذب کند و از حالت تکراری نوشتن زندگی‌نامه شهدا دوری کنم و قالب جدیدی را به آن اختصاص دهم. البته فقط بصورت داستانی نبود، بلکه قالب‌های دیگری هم داشت؛ رمان، روایی و داستان‌های کوتاه برای نوشتن از زندگی شهدا اختصاص دادم.

عناوین کتاب‌هایم؛ انگشتر بی‌نشان (زندگی‌نامه شهید دانشجو پرویز اسکندری)، گام‌های بی‌قرار(زندگی‌نامه سردار شهید سلمان ایزدیار)، بی‌قرار توام( زندگی‌نامه جاویدالاثر منصور مختاری)، کدخدای ابوالحسن(زندگی‌نامه سردار شهید ابوالقاسم کشمیری)، قطعه آخر(زندگی‌نامه سردار شهید محمدباقر آقایی)، شبیه هیچکس(زندگی‌نامه سردار شهید کریم آخوندی)، ترک‌های خیس(زندگی‌نامه جانباز ابوالفضل قاضی) و تصویرگر پرواز(زندگی‌نامه سرداران شهید حسن و حسین نیاسری ازناوه).

کتابهایی که در آینده نچندان دور در دست اقدام آن را دارم؛ زندگی‌نامه سردار شهید غلامرضا کیان، زندگی‌نامه شهید احمد عراقی از فرماندهان اطلاعات - عملیات لشکر ۱۰ سیدالشهدا و زندگی‌نامه شهید دانش آموز علیرضا جزیی از مجموعه کتاب های در دست اقدام من است.

نوید شاهد شهرستان‌های استان تهران: در حال حاضر مشغول چه فعالیتی هستید؟

گلبان: در حال حاضر از طرف اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و نهاد کتابخانه‌ها مسئول کانون ادبی شهرستان ملارد هستم. آموزش مقاله‌نویسی، داستان نویسی و نویسندگی هستم. یکی از مسئولین کانون ادبیات استان البرز نیز می‌باشم.

نوید شاهد شهرستان‌های استان تهران: همسر شهید خود را معرفی کنید.

گلبان: همسرم شهید میکائیل ابراهیمی در سال 1346 در شهرستان شاهین‌دژ از توابع استان آذربایجان شرقی به دنیا آمد‌. تحصیلاتش را تا پایان دوره متوسطه در رشته اقتصاد ادامه داد و دیپلم گرفت. وی از پاسداران مبارزه با مواد مخدر بود که در پاسگاه سفیدک زاهدان در پنجم خردادماه سال ۱۳۶۸ توسط قاچاقچیان بعد از دستگیری بر اثر شکنجه شدید به شهادت رسید. بعد از شهادت همسرم به شهرری از توابع استان تهران مهاجرت کردم و در منزل پدری‌ام زندگی را به همراه فرزندانم ادامه می‌دهم.

نوید شاهد شهرستان‌های استان تهران: از خصوصیات رفتاری ایشان قدری برایمان تعریف بفرمایید.

گلبان: ایشان شخصیت بسیار جدی داشت، نگرش متفاوتی به پیرامون خود داشت. من هرگز فراموش نمیکنم وقتی جنگ آغاز شد، همسرم از نیروهای مبارزان با مواد مخدر بود و آن زمان کارش را کنار گذاشت و به منطقه جنگی اعزام شد. زمانیکه به ایشان گفتم؛ میکائیل شما به منطقه نرو و پیش ما بمان... گفت: دیگر هرگز این حرف را نزن، عراقی‌ها به ما نزدیک شده‌اند و می‌خواهند کشورمان را از ما بگیرند. من حرفای ایشان را متوجه نشدم. تا اینکه سال‌ها گذشت تا به معنی حرف ایشان را درک کنم، که ایشان بسیار وطن‌پرست بوده است و دفاع از کشور برایش مهم بوده است. 

همیشه اهل کتاب و مطالعه بود و الگوی من ایشان بود و می‌توانم بگویم که همسرم مرا با کتاب آشنا کرد. من کتاب‌های ایشان را می‌خواندم و از همان زمان جرقه‌های نوشتن در ذهنم شکوفا شد. یادم می‌آید هر وقت برای مرخصی می‌آمد من او را خیلی کم می‌دیدیم چرا که در زمان مرخصی کار می‌کرد و به روستاییان در زمین‌های کشاورزی کمک می‌کرد.

نوید شاهد شهرستان‌های استان تهران: آیا خانواده شما در فعالیت‌های انقلابی شما حضور داشتند؟

گلبان: من در آن زمان کودک ۸ ساله بودم و با کمک اعضای خانواده مواد آتش زا که بوسیله صابون و نفت ساخته می‌شد. در راهپیمایی‌ها از آنها استفاده می‌کردم و به سمت نیروهای شاهنشاهی پرتاپ می‌کردیم. شعار نویسی بروی دیوارها از جمله فعالیت‌های دیگر ما بود.

یادم می‌آید یک بار که شخصی در آن راهپیمایی‌ها شرکت کرده بود مجروح شده بود به خانهِ ما پناه آورده بود و از شدت خونریزی به شهادت رسید.

نوید شاهد شهرستان‌های استان تهران: کار نویسندگی را از چه زمانی آغاز کردید؟

گلبان: از ۱۷ سالگی با نوشتن شعر نویسندگی را آغاز کردم. قالب اشعارم غزل است و بعنوان اولین غزل سرای استان البرز سروده‌های در این باب دارم. به‌عنوان اولین داستان نویس در سال ۹۳ انتخاب شدم. در جشنواره‌های مختلفی شرکت کردم و صاحب مقامی نیز شدم.  شروع نویسندگی‌ام از سال ۷۶ با نوشتن کتاب حدود زن در اسلام آغاز شد و به‌طور جدی و مستمر ۱۷ سال است که در حوزه نویسندگی، چاپ و نشر فعالیت می‌کنم.

نوید شاهد شهرستان‌های استان تهران: انگیزه و هدف شما از ورود به حوزه نویسندگی چه بوده است؟

گلبان: نوشتن برای زنان، آشنایی این قشر از جامعه یکی از اهداف و انگیزه‌های من بوده است. اولین کتابم؛ حدود زن در اسلام که مظلومیت زنان جامعه را بازگو می‌کند که گاهی اوقات پیش می‌آید که زنان به حقوق خود اشرافی ندارند و من دوشتداشتم درباره این قشر از جامعه قلم به دست بگیرم و درباره آنها بنویسم.

بعد از گذشت مدتی وارد ادبیات دفاع مقدس شدم و از شهدا کارم را آغاز کردم چرا که متوجه شدم کار برای شهدا به اندازه کافی انجام نشده است و باعث شده به جامعه به قدر کافی معرفی نشوند. خاطرات شهدا گنجینه‌های بسیار خوبی است که می‌شود به آن موضوع پرداخت.

با همکاری گروه جهادی در حوزه ایثار و شهادت به زندگی شهدا با رویکردی متفاوت پرداخته‌ایم که انشاالله بتوانیم در راه شهدا قدم بگذاریم.

نوید شاهد شهرستان‌های استان تهران: حقایق بدون بال و پردادن به موضوع و در واقع امانتداری چقدر مد نظر شماست بوده است؟ ذکر بفرمایید.

گلبان: همیشه یکی از آموزش‌های من به شاگردانم، تاکید به این موضوع است که تحت هیچ شرایطی قلمشان به اغراق ننویسد. به نظر بنده اگر ما مصاحبه‌گر خوبی باشیم میتوانیم از زندگی یک نفر شاخصه‌هایی را خارج کنیم و به صورت کلی به زندگی آن شخص بپردازیم. مثلاً این سوالا مطرح باشد. چه عاملی باعث شده است این شخص به جبهه برود و به شهادت برسد. این سوالات باعث می‌شود خوانده به شما نزدیک‌تر شود چرا که برای خواننده دلیل و انگیزه یک فرد برای جهاد و شهادت بسیار مهم است. من اغراق‌گویی را به هیچ‌وجه نمی‌پذیرم و معتقدم واقعیت‌ها را همان‌گونه که هست باید بیان کرد و به مخاطب اجازه بدهیم خودش برداشت کند، که این شهید چه روحیه والایی داشته است.

نوید شاهد شهرستان‌های استان تهران: در حوزه نشر کتاب با چه مشکلاتی مواجه هستید؟

گلبان: نویسندگی کار بسیار دشواری است، خصوصاً که برای شهدا باشد. چراکه برای نوشتن کتابی برای یک شهید باید با دوستان و آشنایان شهید مصاحبه گرفت تا مطلبی جا نماند. وقتی کتاب نوشته می‌شود من به‌عنوان نویسنده توقع دارم به موقعه چاپ و توزیع شود که متاسفانه وقتی به سازمان سفارش دهنده تحویل داده می‌شود، بودجه‌ای به آن اختصاص پیدا نکرده است و مدت زیادی باید در صف دریافت تالیف کتابم بمانم که باعث می‌شود از نوشتن در این حوزه دلسرد شوم‌. مشکل دیگری که با آن روبرو هستم کارشناسان داوری کتاب‌های حوزه ایثار و شهادت هستند که با ایراد گرفتن از کتابم باعث می‌شود هم من دوباره تحقیق و بررسی نماینم که با هزینه جدیدی روبرو می‌شوم. هم با نوع نگاهش به حوزه ایثار و شهادت رویکرد کتابم را تغییر می‌دهند و باعث می‌شوند یک‌سری مطالب تکراری مداوم در کتاب‌ها تکرار شود که به نظر من اصلا مناسب نیست.

نوید شاهد شهرستان‌های استان تهران: چقدر سعی دارید کتابهایتان با مخاطب بویژه نسل جدید ارتباط برقرار کند؟

گلبان: تمام سعی من این است کتابی را تالیف کنم که با مخاطب نسل امروز ارتباط برقرار کنم. سعی کرده‌ام نوع نگارش مطالبم به صورتی باشد که نسل امروز بتواند درک کند ۸ سال دفاع مقدس چگونه گذشت و چه وقایعی را مردم ایران پشت سر گذاشته است تا جوانان ما به دنبال رمان‌های خارجی نروند و سبک نگارشم روان، روایی و داستان گونه و به سبک محاوره‌ای باشد تا جوان امروز در جریان رخدادهای دوران دفاع مقدس قرار بگیرد.

گفتگو از سعیده نجاتی